Wrzuć artykuł na Fejsa! poleć na NK
Rośliny oleiste to grupa roślin, których nasiona lub owoce zawierają w sobie od 20 do 70% tłuszczu. Są one surowcem do otrzymywania jadalnych olejów roślinnych lub olejów technicznych. Wykorzystywane są także do produkcji farb, lakierów, mydeł, kosmetyków a także leków. Do najbardziej znanych roślin oleistych, uprawianych w Polsce, należą m.in.: rzepak, rzepik, gorczyca biała, słonecznik, len zwyczajny, konopie siewne, mak lekarski, soja i kukurydza.
Najbardziej rozpowszechnioną rośliną w Polsce i większości Europy jest rzepak. Olej z niego produkowany jest podstawowym olejem roślinnym, co ma swoją przyczynę w większej niż w przypadku innych roślin oleistych, produkcji oleju w przeliczeniu na hektar. Rzepak ma także swoje znaczenie w medycynie i lecznictwie. Zawiera on znacznie większą ilość kwasu linolowego omega-6 niż oliwa. Jest cennym źródłem kwasu oleinowego. Zawiera też najmniej nasyconych kwasów tłuszczowych. Ponadto rzepak jest wykorzystywany jako domieszka w produkcji oleju napędowego albo też jako samodzielne paliwo, w postaci nieprzerobionej. Jest cennym surowcem w produkcji biopaliwa, stosowanego w silnikach Diesla zamiast oleju napędowego.
Równie szerokie zastosowanie ma gorczyca. Wodny wyciąg z nasion stosuje się wewnętrznie w chorobach układu pokarmowego. Olejek gorczyczny, charakteryzujący się ostrym zapachem i piekącym smakiem poprawia trawienie i pobudza wydzielanie soku żołądkowego. Zewnętrzne wyciągi z nasion stosuje się do płukania gardła i migdałków w stanach zapalnych. Woreczki wypełnione nasionami stosuje się przy zapaleniach stawów i bólach reumatycznych. W kulinariach, wraz z kolendrą, estragonem i pieprzem jest podstawą produkcji pieprzu ziołowego i musztard. Jest dodatkiem do wielu marynat, tłustych mięs i wędlin, a także potraw z jaj i serów. W rolnictwie, młode rośliny, jeszcze zanim zakwitną, stosowane są jako dobra roślina paszowa. Jest często siana jako tzw. poplon i w tej postaci służy do przeorania i wzbogacenia gleby w próchnicę.
Słonecznik pospolity, tak często widywany na polach i w ogrodach, ma nie tylko walory estetyczne. Jest uprawiany ze względu na jadalne nasiona, jest także jedną z ważniejszych roślin używanych w przemyśle spożywczym i technicznym. Olej słonecznikowy stosowany jest w produkcji margaryny, a jako tłuszcz techniczny używa się go do wytwarzania mydła, lakierów i pokostu. Pokost jest używany do impregnacji drewna, tynków i podobnych materiałów porowatych, jako środek zabezpieczający przed wilgocią i innymi czynnikami atmosferycznymi. Hodowcom znane są odmiany pastewne słonecznika, których pędy, w postaci kiszonki są używane jako wysokokaloryczna pasza dla bydła. Odmiany o kwiatach pełnych, zawierające kwiaty języczkowe, czy odmiany dwubarwne uprawiane są jako rośliny ozdobne – jako kwiaty bulwarowe i cięte.
Len, będący rośliną włóknistą, uprawiany jest w celu wytwarzania z niego włókna. Włókno z lnu jest wytwarzane od kilku dobrych tysięcy lat i mimo dużej konkurencji ze strony tworzyw sztucznych do dziś jest cenione na całym świecie. Włókna występują na całej długości łodygi, dlatego czasie zbiorów len jest wyrywany z korzeniami a nie ścinany. W przemyśle wykorzystywane są wszystkie części tej rośliny. Uzyskuje się z niej włókna, nasiona oleiste, paździerze, odpady roszarnicze i wytłoki – wszystko to ma swoje zastosowanie w różnych dziedzinach przemysłu.
Soja zwyczajna to pospolita roślina uprawna z gatunku roślin strączkowych. Jej nasiona są bardzo cennym surowcem do produkcji pasz i ważnym pokarmem dla człowieka. Produkty sojowe są częstym składnikiem diety wegetarian, ponieważ stanowią alternatywę dla mięsa. Nasiona soi zawierają od 30 do 50% białka, mają bardzo pożądany przez człowieka skład aminokwasów. Zawierają sporo tłuszczu i witaminy z grupy B. Białko sojowe obniża poziom cholesterolu we krwi, a izoflawony usuwają wolne rodniki i wykazują działanie antyrakowe.
Najbardziej znane nam wszystkim zastosowanie kulinarne kukurydzy to oczywiście popcorn. Inną, równie znaną jej postacią są płatki kukurydziane. Jest ważnym składnikiem kuchni meksykańskiej, wykorzystywana jest w przygotowaniu sałatek, mrożonek i konserw. Olej pozyskiwany z kukurydzy zawiera 55-65% kwasu linolowego, 29% kwasu olejowego i dużą ilość witaminy E. Surowiec zielarski, jakim jest znamię kukurydzy i skrobia kukurydziana znane są już od dawna. Znamię stosuje się jako środek moczopędny i wspomagający w stanach zapalenia miedniczek nerkowych, a także jako środek żółciopędny i pomocniczy w stanach zapalenia wątroby. Skrobia jest wykorzystywana jako środek pomocniczy w produkcji różnego rodzaju preparatów farmaceutycznych.
Was this helpful?
2 / 1