Amortyzacja

Amortyzacja – bywa nazywa czasem konsumpcją kapitału. Oznacza zmniejszenie się wartości dobra kapitałowego w czasie pewnego okresu, wynikające z użytkowania lub starzenia się. Najczęściej pojęcie to odnosi się do amortyzacji księgowej. Amortyzacja taka służy przypisaniu ceny nabycia lub kosztu wytworzenia środka trwałego, czy też wartości niematerialnej i prawnej do całego okresu ekonomicznej użyteczności tychże aktywów. Sumą odpisów amortyzacyjnych jest umorzenie.

Amortyzacja to koszt niepieniężny, nie powoduje zatem wydatków w trakcie bieżącego okresu. Stanowi także źródło finansowania inwestycji restytucyjnych. Przy pomocy amortyzacji nakłady na zakup lub wytworzenie nowego środka trwałego wliczane są stopniowo w koszty, co pozwala w teorii na zgromadzenie funduszy przeznaczonych na zakup nowych środków po amortyzacji starych.

Amortyzacji podlegają środki trwałe, wartości niematerialne i prawne, inwestycje w obcych środkach trwałych, budynki oraz inne składniki majątku, w tym te nie stanowiące własności podatnika, lecz spełniające przesłanki do brania ich jako środki trwałe, których przewidywany okres użytkowanie wynosi więcej niż rok. W przepisach prawnych wyszczególnione są również składniki, od których nie liczy się odpisów amortyzacyjnych, są to na przykład dzieła sztuki, eksponaty w muzeum. Amortyzacja następuje nie wcześniej, niż po przyjęciu do użytku, a kończy się wraz z momentem zrównania się odpisów z wartością początkową lub zgłoszeniem do stanu likwidacji. Warto pamiętać, iż możliwa jest także amortyzacja komputera i amortyzacja domu.

Amortyzacja jest kosztem podatkowym. Jednak o ile ujęcie amortyzacji w księgowości zakłada, że stawka amortyzacji powinna odzwierciedlać planowany okres użytkowania danego środka, o tyle w ujęciu podatkowym istnieją odgórnie ustalone stawki amortyzacji uznawanej podatkowo przez urzędy skarbowe. Różnica pomiędzy ujęciem księgowym a podatkowym implikuje powstawanie podatku odroczonego w sprawozdaniach spółek.

Stosowane są różne metody naliczania amortyzacji:

1. Amortyzacja liniowa, zwana równomierną – to amortyzowanie co miesiąc takiego samego odsetka wartości danego środka. Opiera się to na założeniu, że zużycie konkretnego środka trwałego i zmniejszanie się jego wartości jest takie same w każdym okresie.
2. Amortyzacja degresywna – czyli metoda przyśpieszona, stosuje się w niej czynnik podwyższający. Metoda ta wykorzystywana jest w szczególnych przypadkach. Stawka amortyzacji w tym przypadku maleje. Metoda oparta jest na założeniu, że zużycie środka trwałego następuje szybciej w pierwszym okresie jego używalności. W Polsce obowiązuje szczególna odmiana tejże metody, nazywanej czasem degresywno – liniową. Odpisów dokonuje się za pomocą metody degresywnej, ale zaczynając od roku, w którym tak naliczony koszt amortyzacji miałby się okazać niższy od amortyzacji naliczonej metodą liniową, stosowana jest metoda liniowa.
3. Amortyzacja progresywna – stosuje się w niej odpowiedni współczynnik podwyższający, również wykorzystywana w szczególnych wypadkach. W tym przypadku stawka wzrasta. Metoda ta polega na założeniu, że wraz z upływem czasu zużycie i utrata wartości środka trwałego postępuje szybciej.
4. Metoda naturalna – w tym przypadku okresowy odpis amortyzacji szacuje się poprzez porównywanie wykorzystania amortyzowanego składnika z określoną przez producenta maksymalną zdolnością produkcyjną w ciągu całego okresu żywotności. Metoda ta obecnie nie funkcjonuje, zaprzestano jej stosowania w 2007 roku.
5. Metoda marży przychodów – zgodnie z nią, wartość składnika majątku trwałego amortyzuje się proporcjonalnie do osiąganej marży przychodów netto w poszczególnych okresach.
6. Metoda szacunkowa (inaczej inwentarzowa) – zasadza się na oszacowaniu wartości bieżącej danego składnika i przez porównanie tej wartości z wartością na początku okresu, ustalana jest kwota amortyzacji która przypada na dany okres. Wadą metody jest zbyt duża obiektywność i fakt, że wycena jest silnie zintegrowana ze zmianami cen na rynku, co często doprowadza do wyciągnięcia nieprawidłowych wniosków.
7. Metoda grupowa – w tym przypadku amortyzuje się całą grupę aktywów o zbliżonym okresie przydatności ekonomicznej. Metodą tą posługuje się zazwyczaj w przypadku środków o niskiej wartości jednostkowej.

Najczęściej stosuje się metodę liniową oraz degresywną i grupową. Reszta metod ma zdecydowanie mniejsze znaczenie. W funkcjonującym w polskim prawie bilansowym nie narzuca się konkretnej metody amortyzacji, obliguje się jedynie do planowanego oraz systematycznego rozłożenia wartości początkowej na przyjęty okres amortyzacji.

Was this helpful?

YesNo

0 / 0