Większość z nas kieruje się w życiu jakimiś zasadami. Wynikają one z przepisów prawa, zwyczajowo przyjętych zasad postępowania lub też związane są z zasadami wiary, którą wyznajemy. Bo zdecydowana większość ludności na świecie uważa, że wierzy w istnienie jakiegoś boga. Wyjątek stanowią ateiści, którzy wierzą, że żaden bóg nie istnieje. Określenie ateizm pochodzi od greckiego słowa „theos” czyli bóg, a przedrostek „a” występuje tu jako zaprzeczenie. Skoro ateizm to wiara w to, że bóg nie istnieje to również możemy powiedzieć o ateiście, człowiek wierzący. Z tym, że uważa on że bogowie to tylko wymysł ludzki. Mianem ateistów określa się mniej niż trzy procent populacji na świecie.
Początków ateizmu należy szukać już w starożytności. Wielu starożytnych filozofów greckich negowało istnienie boga. Za pierwszego ateistę uważa się Diagorasa z Melos, żyjącego w piątym wieku przed naszą erą. Krycjasz głosił pogląd, że religia została wymyślona po to wymusić na ludziach życie zgodne z zasadami moralnymi, bo tylko w ten sposób unikną kary za swe niegodziwe występki. Część filozofów próbowała wyjaśnić powstanie świata i zachodzące na nim procesy w sposób materialistyczny, należał do nich Demokryt. Sokrates został skazany na śmierć za bezbożność choć nie przyznawał się do bycia całkowitym ateistą, gdyż wierzył w duchy, modlił się do bogów, a także często powoływał się na Zeusa. Żyjący około 330-260 roku przed naszą erą Euhymer dążył do wymazania z pamięci ludzi bogów, ponieważ uważał, że są oni przodkami władców, którym dopisano cechy boskie. Epikur głosił pogląd, że bogowie co prawda istnieją, ale nie interesuje ich świat ludzki. Tak też wierzył Lukrecjusz poeta starożytnego Rzymu. Samo znaczenie ateizmu, różnie kształtowało się w ciągu licznych wieków starożytności. Pierwsi chrześcijanie byli nazywani ateistami ze względu na fakt, iż odrzucali wiarę w bogów rzymskich. Wielu z nich zostało zamordowanych, szczególnie za niewiarę w boskość cesarza.
Z kolei po przejściu Rzymu na chrześcijaństwo, które miało miejsce w 381 r n. e. śmiercią karani byli wszyscy innowiercy. W Indiach również można znaleźć wiele szkół hinduskich, które odrzucają istnienie boga, ma to miejsce między innymi w buddyzmie. Cały okres średniowiecza pokazuje nam, że zaprzeczenie wiary w boga występowało wielokrotnie. Słynnym potwierdzeniem była średniowieczna inkwizycja, która karała śmiercią ludzi niewierzących lub podejrzanych o innowierstwo. Często przyznanie się do takich poglądów było wymuszane drastycznymi torturami. W okresie renesansu nastąpił gwałtowny powrót do teizmu. Powstało wiele bractw i zakonów katolickich. To w tym czasie odnotowuje się dynamiczny rozwój różnych nurtów religijnych. Czas reformacji i powstanie wielu odłamów, które jednak cały czas wierzyły w istnienie boga stwórcy. Ścisłe określenie słowa ateizm miało miejsce w szesnastowiecznej Francji. Tam z salonów rozszerzyło się ono na strefą publiczną. Możemy uznać, że miało to miejsce w czasie rewolucji francuskiej. Także w dalszej perspektywie wiara w nieistnienie boga rozwijała się. W dziewiętnastym wieku za sprawą takich postaci jak Karol Marks i Fryderyk Nitezsche. W dwudziestym wieku za sprawą komunizmu i faszyzmu religie również starano się eliminować z ludzkiej świadomości. Większość dwudziestowiecznych amerykańskich naukowców była ateistami. Do dnia dzisiejszego wiele środowisk na świecie dąży do wyparcia religii z życia społecznego, głosząc ideę państw świeckich w całkowitym oddzieleniu od jakiejkolwiek wiary.
Na świecie prawie trzy procent ludzi przyznaje, że wierzy, iż Bóg nie istnieje. Badania prowadzone w 2006 roku ukazują, że Europa dąży w kierunku ateizmu. Większy procent osób wierzących występuje w Ameryce niż w Europie. Na naszym kontynencie najbardziej laickim krajem jest Francja tu tylko dwadzieścia siedem procent społeczeństwa przyznaje się do wiary w jakieś bóstwo. Odwrotna sytuacja jest we Włoszech tam sześćdziesiąt dwa procent deklaruje wiarę w istnienie siły nadprzyrodzonej. Na dzień dzisiejszy najbardziej ateistycznym narodem na świecie są nasi sąsiedzi Czesi, prawie połowa ludzi tej narodowości jest ateistami.
Początków ateizmu na ziemiach polskich należy szukać w siedemnastym wieku i wiązać z postacią Kazimierza Łyszczyńskiego. Od tego okresu, aż do czasów powojennych, ciężko doszukać się nurtów ateistycznych co nie znaczy, że takie poglądy w ogóle nie występowały, przyznawał się do nich m.in. Gabriel Narutowicz czy Wacław Nałkowski. Dopiero w okresie PRL-u nasiliły się, propagowane przez władze próby ateizacji całego narodu. Objawiały się one choćby represjami wobec księży katolickich. W tym miejscu można przytoczyć słynne zabójstwo ks. Jerzego Popiełuszki czy aresztowanie kardynała Stefana Wyszyńskiego przez aparat państwowy. Jednocześnie władza wspierała Stowarzyszenie Ateistów i Wolnomyślicieli. Znane są także przypadki ateizmu wśród opozycjonistów, którymi byli np. Adam Michnik i Jacek Kuroń. Dziś szacuje się, że nawet dziesięć procent obywateli polskich może być ateistami. Większość z nich skupia się wokół Polskiego Stowarzyszenia Racjonalistów.
Od początku występowania ateizmu można wyróżnić bardzo wiele jego typów i rodzajów. Indywidualny ateizm odnosi się do konkretnej, jednej jednostki, natomiast kolektywny dotyczy większej grupy ludzi, np. jakiejś organizacji. Prywatny to osobisty pogląd, oficjalny jest przyjęty w państwie lub życiu publicznym. Może mieć charakter wojujący (zwalczający wiarę w boga) albo też tolerancyjny, akceptujący teistów. Ateizm może być również uwarunkowany czynnikami egzystencjalnymi. Jeśli osobę wierzącą dotykają jakieś poważne, tragiczne doświadczenia, może on wątpić w istnienie boga a nawet mu zaprzeczać.
Was this helpful?
0 / 0