Badania hormonalne – kiedy?
Badania hormonalne polegają głównie na oznaczeniu poziomu hormonów wydzielanych przez gruczoły dokrewne do krwi. Układ hormonalny (gruczoły dokrewne i hormony) pełni bardzo ważną rolę w organizmie człowieka. Odpowiada za przepływ informacji pomiędzy hormonami. Gruczoły dokrewne: przysadka, tarczyca, przytarczyce, nadnercza, wyspy trzustkowe, jajniki i jądra. Badania hormonalne pozwalają określić, czy układ hormonalny pracuje prawidłowo. Wszelkie nieprawidłowości w jego funkcjonowaniu objawiają się chorobami, czasami nawet zagrażającymi życiu. Większość z nich jest spowodowana: niedoczynnością lub nadczynnością.
Niedoczynność to zbyt małe wydzielanie hormonów. Spowodowane może być nagłym lub stopniowym zanikiem gruczołu dokrewnego. Najczęściej występuje podczas starzenia się organizmu. Ulegają wtedy zakłóceniu procesy fizjologiczne, które były sterowane przez te brakujące hormony. Niedoczynność jest stosunkowo łatwa do wyleczenia. Stosuje się wtedy hormonalną terapię zastępczą. Polega ona na podawaniu brakujących hormonów lub ich analogicznych odpowiedników.
Nadczynność to zbyt duże ilości hormonów wydzielanych przez gruczoły dokrewne. Jest to poważniejsze schorzenie, często spowodowane nowotworem komórek endokrynowych.
Badania hormonalne – jakie?
- TSH – działa stymulująco na tarczycę, pobudza wydzielania hormonów: tyroksyny (T4) i trójjodotyroniny (T3). Nadczynność powoduje: chorobę Basedowa, nadmierną pobudliwość. Niedoczynność: opóźnienie rozwoju fizycznego i umysłowego.
- FSH – u kobiet pobudza wzrost dojrzewającego pęcherzyka jajnikowego. U mężczyzn powiększenie cewek nasiennych w jądrach, pobudza spermatogenezę.
- LH – pobudza jajeczkowanie i powstawanie ciałka żółtego. U mężczyzn wpływa na wydzielanie testosteronu.
- GH – Nadmiar w okresie wzrostu powoduje gigantyzm, niedobór – karłowatość. Nadmiar po zakończeniu wzrostu – akromegalię.
- Insulina – podwyższa anabolizm cukrów (tworzenie glikagenu z glukozy), tłuszczów i białek. Niedobór: cukrzyca.
- Estrogeny – pobudzają rozwój żeńskich narządów rozrodczych, kontrolują owulację. Niedobór: niedorozwój cech płciowych, nieprawidłowości ciąży, brak laktacji.
- Progesteron – regulacja zagnieżdżenia zarodka w macicy. Niedobór: problemy z donoszeniem ciąży.
- Parathormon – reguluje gospodarkę wapniem i fosforem, utrzymuje stałe stężenie jonów wapnia we krwi. Niedoczynność: tężyczka (przykurcz mięśni) nadczynność: łamliwość kości.
Badania hormonalne – normy
Poznawaniem przyczyn chorób gruczołów dokrewnych, rozpoznawaniem i leczeniem zaburzeń hormonalnych, a także problemami związanymi z gruczołami dokrewnymi oraz wydzielaniem, transportem, mechanizmem działania i wydalania hormonów zajmuje się nauka zwana endokrynologią. Oceną badań i leczeniem zajmuje się endokrynolog. Normy w endokrynologii ustalone są w zależności od płci, wieku, masy ciała, czy okresu cyklu miesiączkowego u kobiet.
Przykład: FSH – hormon folikulotropowy
mężczyźni: 2-10 U/l
kobiety:
- faza folikularna: 2,8-11,3 ml U/ml
- faza owulacyjna, środek cyklu: 5,8-21,0 ml U/ml
- faza lutealna: 1,2-9,0 ml U/ml
- po menopauzie: 21,7-153,0 ml U/ml
Odchylenia:
u kobiet: zaburzenie pracy jajników,
u mężczyzn: nasieniak jąder, niedoczynność gonad – wtórna w późniejszej fazie – nadczynność przysadki.
Was this helpful?
1 / 0