Fruktoza

Fruktoza – to cukier prosty, zwany też cukrem owocowym (łac. fructus – owoc). Kiedyś nazywano ją lewulozą. Występuje (w stanie wolnym) w owocach, miodzie, nektarze kwiatów. Wchodzi też w skład innych cukrów – sacharozy, glukozy, inuliny. Jest to biała substancja krystaliczna. Topi się w 100 stopniach Celsjusza. Ma słodki smak, jest dobrze rozpuszczalna w wodzie.

Fruktoza – właściwości

Fruktoza nie wymaga trawienia i dlatego może szybko przenikać do krwi tak jak inne cukry: glukoza i sacharoza. Mimo to fruktoza należy do cukrów powoli się uwalniających, ponieważ nie może być wykorzystana przez organizm, którego komórki potrzebują wyłącznie glukozy. Dlatego fruktoza najpierw przekształcana jest w glukozę, a w rezultacie wpływ na metabolizm jest wolniejszy.

Fruktoza w owocach

Niektóre owoce, np. winogrona i daktyle, zawierają czystą glukozę. Owocami wolno uwalniającymi cukier są jabłka, ponieważ w ich skład wchodzi głównie fruktoza. Dla przykładu banany zawierają oba cukry i z tego powodu dość szybko podnoszą poziom cukru we krwi. Utrzymanie prawidłowego poziomu cukru we krwi jest istotne dla zachowania równowagi między poziomem energii, a masą ciała. Stężenie glukozy we krwi kieruje apetytem, co oznacza, że jeśli spada poziom glukozy, czujemy się głodni. Glukoza zaburza w ten sposób poziom cukru we krwi co może prowadzić do cukrzycy. Szacuje się, że mniej więcej trzy na dziesięć osób ma problemy z utrzymaniem stałego poziomu cukru, który może nadmiernie wzrastać, a potem mocno spadać. Po latach efektem takich skoków jest zbyt duża masa ciała i senność. Jeżeli jednak umiemy kontrolować poziom cukru we krwi, potrafimy także utrzymać stałą wagę i poziom energii. Dlatego fruktoza jest cukrem bezpieczniejszym, bo ma dużo mniejszy wpływ na zaburzenia poziomu cukru.

Fruktoza – zastosowanie

• w chorobach serca,
• profilaktycznie działa przeciwnowotworowo,
• jest substytutem cukru dla osób chorych na cukrzycę (diabetyków),
• w przemyśle spożywczym i farmaceutycznym do słodzenia,
• w spermie fruktoza pełni rolę materiału energetycznego plemników,
• w procesie fermentacji z fruktozy powstaje etanol,
• zastępuje cukier.

Nadmiar fruktozy może być przyczyną:

• biegunki,
• bólu żołądka i jelit,
• podniesienie poziomu cholesterolu,
• powstanie dny moczanowej.

Mogą się też zdarzać zaburzenia metabolizmu fruktozy:

Łagodna fruktozuria – powoduje ją brak enzymu biorącego udział w metabolizmie fruktozy.

Fruktozemia – to wrodzona nietolerancja fruktozy. Przyczyną jest brak aktywności enzymu aldolazy fruktozo-1-fosforanu. W przypadku nieleczenia fruktozemia prowadzi do ciężkich zaburzeń metabolicznych, powodujących niedorozwój umysłowy lub nawet zgon. Występują wymioty, drżenie, wiotkość mięśni, zaburzenia rozwoju psychomotorycznego, niedorozwój. Leczenie polega na wykluczeniu z diety fruktozy. Nie można podawać, owoców, jarzyn, soków, miodu.

Fruktoza jest prawie dwa razy słodsza od cukru (białego), dlatego do słodzenia zużywa się jej znacznie mniej. Zmniejsza się w ten sposób kaloryczność potraw lub napojów, zapobiegając otyłości. Ponadto używanie fruktozy zamiast cukru ogranicza powstawanie próchnicy zębów. Jednak z tym cukrem też trzeba zachować umiar.