Kwas foliowy (acidum folicum) jest witaminą z grupy B, występuje w żywności w postaci zwanej folianami. Jego inne nazwy to folacyna, witamina B9, witamina M, witamina B11. Przyjmuje się, że istnieje około stu pięćdziesięciu różnych form kwasy foliowego, w środowisku naturalnym jest ich około dwudziestu. Początkowo kwas foliowy pozyskiwany był z liści szpinaku (stąd też jego nazwa, słowo „folium” znaczy po łacinie liść). Substancję tę odkryli w roku 1941 naukowcy Mitchell, Shunell i Williams, zaś jego syntetyzacji dokonano w roku 1946. Kwas foliowy jest witaminą rozpuszczalną w wodzie, ulega jednak szybkiemu rozpadowi pod wpływem wyższej temperatury oraz światła słonecznego. Ludzki organizm nie jest w stanie produkować kwasu foliowego, w związku z czym niezbędne staje się dostarczanie tego składnika w formie suplementu diety.
Kwas foliowy – dawkowanie
Dzienne zapotrzebowanie na folacynę u dorosłego waha się między 100 a 180 mikrogramów. U kobiet w ciąży, karmiących, oraz tych, które planują ciążę (z minimum trzymiesięcznym wyprzedzeniem), oraz u kobiet, które w przeszłości urodziły dziecko z wadami układu nerwowego zapotrzebowanie na kwas foliowy wzrasta. W przypadku kobiet, które spodziewają się więcej niż jednego potomka (czyli w ciąży mnogiej) popyt na folacynę może wzrosnąć nawet ośmiokrotnie w porównaniu z ciążą pojedynczą, zaś zapotrzebowanie w okresie laktacji zwiększa się w stosunku do stanu normalnego nawet o 80%. Przyjmowana dawka kwasu foliowego musi być ustalona z lekarzem prowadzącym ciążę. Jeśli rodzice starają się o dziecko, warto do przyjmowania kwasu foliowego zachęcić także przyszłego ojca dziecka. Bezpieczną dzienną dawką profilaktyczną uznano 0,4 miligrama. Dobowe zapotrzebowanie na folacynę jest zróżnicowane w zależności od wieku i płci, przy czym dla kobiet w każdym wieku jest wyższe niż dla mężczyzn.
Kwas foliowy – występowanie
Największa ilość kwasu foliowego zawarta jest w pokarmach pochodzenia roślinnego, takich jak zielone warzywa liściaste – szpinak, brokuły, fasola, nasiona słonecznika, nać pietruszki, szczypiorek, pomidory, papryka, owoce – banany, pomarańcze, orzechy. Znajduje się również w takich produktach jak wątróbka, nerki, żółtka jajek, sery oraz drożdże. Pokarmów, które zawierają folacynę jest bardzo wiele, dzięki czemu dieta wzbogacająca organizm w kwas nie jest monotonna i można ją dowolnie urozmaicać. Najbardziej wartościowe są oczywiście warzywa i owoce surowe, ponieważ pod wpływem obróbki termicznej – w trakcie gotowania, smażenia, pieczenia zawartość kwasu foliowego ulega radykalnemu obniżeniu ze względu na rozpad cząsteczek kwasu.
Kwas foliowy – niedobór
Niedobór kwasu foliowego powstaje przede wszystkim u osób, które stosują niewłaściwą dietę, dotyczy to szczególnie kobiet, które się odchudzają. Na niedobór folacyny narażeni są również palacze, wegetarianie stosujący swoją dietę przez dłuższy czas, oraz osoby lubiące się opalać, również na solarium. Ponadto niektóre osoby mogą mieć zaburzenia w przyswajaniu kwasu foliowego, co jest schorzeniem bardzo trudnym do zdiagnozowania. U osób, które mają niedobory folacyny konieczna jest suplementacja środkami farmakologicznymi, tym bardziej, że kwas z pożywienia organizm przyswaja tylko w 50%, zaś farmaceutyki mają przyswajalność stuprocentową. Ponadto przyczyną niedoboru folacyny może być laktacja, ciąża, oraz zażywanie niektórych leków (np. przeciw padaczce). Kwas foliowy magazynuje się przede wszystkim w wątrobie oraz w krwinkach czerwonych, skąd w przypadku niezaspokojonego zapotrzebowania jest pobierany, w wyniku czego powstają niedobory.
Niewłaściwa data prowadzi do niedoboru wszelkich witamin i mikroelementów, w tym także kwasu foliowego, co w rezultacie skutkuje wieloma problemami zdrowotnymi. Najistotniejsze jest oczywiście powstawanie wad rozwojowych układu nerwowego u płodu, takich jak bezmózgowie, przepuklina mózgowo – rdzeniowa, rozszczep kręgosłupa. Dlatego szczególnie ważne dla przyszłych matek jest zażywanie odpowiednich dawek tego składnika. Ponadto niedobory tej witaminy nasilają procesy miażdżycowe, zwiększają ryzyko niedokrwienia serca, zwiększają podatność narządów na zmiany nowotworowe, mogą także wpływać ujemnie na psychikę człowieka, powodując zaburzenia depresyjne (wynika to z faktu, że kwas foliowy odpowiada za powstawanie noradrenaliny i serotoniny, które są zwane hormonami szczęścia). Objawem niedoboru folacyny może być kołatanie serca, bóle głowy, nudności i wymioty, stany depresyjne i bezsenność.
Niewskazane są również wszelkie przekroczenia stanu kwasu foliowego w organizmie. Chociaż substancja ta nie jest toksyczna dla ludzi, jej nadmiar przez dłuższy czas może doprowadzić do przedawkowania, które objawia się zaburzeniami funkcjonowania układu nerwowego, powodując rozdrażnienie i bezsenność, oraz układu pokarmowego (brak apetytu, wzdęcia, nudności).
Was this helpful?
0 / 0