Przemoc w szkole

Bardzo często ostatnio do naszych uszu dochodzą wiadomości o bardzo negatywnym zjawisku, jakim jest przemoc w szkole. Najogólniej rzecz ujmując, przemoc jest wykorzystaniem swojej przewagi nad drugim człowiekiem (może to być przemoc fizyczna, emocjonalna, psychiczna, społeczna). Z przemocą mamy do czynienia wtedy, gdy osoba słabsza przez dłuższy czas nękana jest przez osobę lub grupę silniejszą.

Przemoc w szkole

Problem agresji w szkole, w środowisku dzieci i młodzieży narasta. Widoczny jest wyraźnie wzrost liczby zachowań agresywnych na terenie wielu szkół. Wielu pedagogów i psychologów zastanawia się, w czym tkwi przyczyna tak wielkiego wzrostu patologicznych zachowań. Dodatkową trudnością w przypadku wystąpienia przemocy w szkole jest fakt, że wielu uczniów obawia się przyznać do tego, że stosowano wobec nich przemoc. Boją się, że zostaną za to ukarani przez swoich oprawców, którzy prędzej czy później dowiedzą się o tym.

Częściową winę można też zrzucić na nauczycieli, którzy niejednokrotnie bagatelizują doniesienia na temat tych negatywnych zdarzeń. Często twierdzą też, że w ich szkole taki problem nie występuje.

Przemoc w szkole – przyczyny

Źródeł przemocy jest wiele i nie są one jednorodne. Oczywiście największy wpływ na kształtowanie charakteru młodego człowieka ma rodzina. Zauważalne jest ostatnimi laty ogromne osłabienie roli wychowawczej rodziców. Dzieci, którymi rodzice stopniowo tracą zainteresowanie, lub ich kontakt z rodzicami ogranicza się do pytania „co tam w szkole?” lub dawania kieszonkowego, powoli zaczynają wnikać w nieodpowiednie środowisko rówieśnicze, które popycha je w kierunku coraz poważniejszych zachowań niezgodnych z powszechnie przyjętymi wzorcami. W instytucji jaką jest szkoła, główne miejsce zajmuje dydaktyka, spychając niejako na margines funkcję opiekuńczą i wychowawczą, co również nie przyczynia się do hamowania niepożądanych zjawisk, dzieci i młodzieży nie uczy się, jak postępować, przekazuje się im jedynie treści naukowe, których znajomość się następnie od nich egzekwuje. Niemałą rolę odgrywają również środki masowego przekazu, gry i telewizja, przy których młodzi ludzie spędzają stanowczo za dużo czasu, propagują okrucieństwo, agresję werbalną i niewerbalną, pełno jest scen zabijania, gwałtów.

Problematyka przemocy jest coraz powszechniej brana pod uwagę w badaniach psychologicznych. Agresja jest aktualnie zjawiskiem powszechnym, ponadkulturowym, obejmuje pomału wszystkie grupy wiekowe i społeczne. Przemoc obecnie nie jest niczym zaskakującym, staje się powszechna i obecna w wielu środowiskach.

Przemoc propagowana jest w środowisku rówieśniczym jako wzorzec zachowania, często przenosi się ją z porachunków między zwaśnionymi grupami na każdego, kto „nie pasuje”, czyli jest inny, odmienny, kogo się nie lubi, albo tego, który się niechcący popatrzył na agresora. Obecnie w szkołach zdarza się też zjawisko „fali” podobnej do wojskowej. Uczniowie ze starszego rocznika grożą młodszym pobiciem, wyciągają od nich pieniądze lub drogie fanty, ostrzegając przy tym, że doniesienie o tym może się źle skończyć.

Przemoc w szkole – profilaktyka

Działalność szkół i innych instytucji, które z założenia powinny pomagać rodzinom i zapobiegać niedostosowaniu społecznemu dzieci coraz bardziej słabnie. Placówki oświaty pogrążają się w kryzysie, nie oferują młodym ludziom zbyt wielu ciekawych rozrywek, pasjonujących zajęć. Coraz częściej wygrywa ulica i środowisko kolegów, którzy nie wymagają uczenia się, odrabiania zadań domowych, zdawania materiału, oferują za to luźno spędzony czas, alkohol, papierosy, często też różnego typu używki, jak na przykład popularne ostatnimi czasy dopalacze.

Wbrew powszechnie panującej opinii, problemy wychowawcze potrafią sprawiać także uczniowie nieprzeciętni, którzy będąc lepszymi od rówieśników, zostają od nich odizolowani. Często przyczyną tego mogą być nielubiane cechy charakteru, jak na przykład, egoizm, poczucie wyższości.

Przemoc może dotyczyć każdego, niezależnie od tego jak wygląda, jaka jest jego sprawność fizyczna. Ofiary przemocy przeżywają trudne do zniesienia emocje, towarzyszy im poczucie poniżenia i upokorzenia, wstyd, lęk. Smutek, rozpacz. Niejednokrotnie też osoba doświadczająca przemocy może mieć myśli destrukcyjne, samobójcze. Na dłuższą metę ofiara przemocy ma obniżoną samoocenę i duże problemy społeczne, skłonność do izolacji, trudności w nawiązywaniu kontaktów. Najczęstsze formy przemocy szkolnej to bicie, kopanie, szarpanie, zabieranie pieniędzy i drogich przedmiotów, wyśmiewanie, dokuczanie, obrażanie. Przemocą jest też rozsiewanie wrogich plotek, grożenie ofierze.

Dla sprawców przemocy konsekwencją będzie utrwalenie się agresywnych zachowań, zmniejszanie poczucia odpowiedzialności za własne zachowanie, popadanie w konflikty prawne, nasilanie się zachowań aspołecznych. Im bardziej jednostka jest zdemoralizowana, tym trudniej ją zresocjalizować.