Wierzenia Greków

Dzięki poezji epickiej znamy wyobrażenia greckich bóstw i ich późniejsze przemiany. Homer i Hezjod przedstawili cały panteon bogów olimpijskich. Bogowie Ci podobni do ludzi pod względem swych przywar, obdarzeni byli nieśmiertelnością, wieczną młodością i urodą. Zanim narodziła się mitologia, będąca zbiorem opowieści o bogach i bohaterach, Grecy oddawali cześć siłom przyrody.

W starożytnej Grecji czcią otaczano

• drzewa,
• kamienie,
• groty, jaskinie,
• zwierzęta.

Wierzenia starożytnych Greków

• Bogom początkowo nadawano cechy zwierzęce.
• Powszechnie wierzono w demony.
• Bardzo ważny dla starożytnych Greków był kult zmarłych. Wierzono, że tylko liczne dary, uczta na cześć zmarłego mogą zapobiec jego powrotowi na ziemię pod postacią upiora.
• Na początku niektóre bóstwa miały nadal cechy zwierzęce, jak na przykład koźlonogi i rogaty Pan – bóg lasów, pasterzy i ich stad, satyrowie oraz centaury.
• Zazwyczaj też zwierzę, które najpierw wyobrażało boga z czasem stawało się jego towarzyszem, np. Atena występowała z sową.
• Od czasów archaicznych w Grecji rozwijał się także prąd religijny zwany orfizmem. Założycielem miał być mityczny muzyk Orfeusz. W wierzeniach orfików najważniejszą rolę odgrywał Zeus – bóg będący źródłem wszystkiego, co żyje i istnieje.
• Wyznawali też prawdopodobnie naukę o metempsychozie. Uważali, że dusza ludzka istnieje niezależnie od ciała i po jego śmierci wciela się w kolejne ciało.
• W Grecji nie istniał oddzielny i uprzywilejowany stan kapłański. W najwcześniejszym okresie to ojciec rodziny był jednocześnie kapłanem sprawującym domowe kulty. Dopiero później kapłanem sprawującym obrzędy mógł być każdy obywatel, zarówno mężczyzna jak i kobieta. Kapłani stali też na straży świątyń, ale nie zajmowali się nauczaniem.
• Najważniejszą częścią obrzędów religijnych była ofiara. Składano w niej zwierzęta, zboże, owoce i wino. Bogu przeznaczano tłuszcz, skórę i kości zwierzęcia, a pozostałe części zjadano w trakcie uczty. Codzienną ofiarą była libacja, czyli odlanie kilku kropli wina dla boga w czasie posiłku, niekiedy składano ofiary z ludzi, ale z czasem zastąpiono je ofiarą ze zwierząt.
• Częścią kultu były także igrzyska i procesje.
• Istotną rolę w życiu religijnym Greków odgrywały wyrocznie i wróżby. Rozmaite znaki: uderzenia piorunów, lot ptaków, układ wnętrzności zwierząt składanych w ofierze, sny miały objawiać wolę boską. Najsłynniejsza grecka wyrocznia znajdowała się w Delfach. Świątynie greckie były miejscami, gdzie przechowywano wota i posągi bóstw. Większość ceremonii odbywała się wokół ołtarzy umiejscowionych pod świątynią.
• Grecy oddawali cześć bogom także w grotach, świętych gajach i przy źródłach.
• Ważnym elementem kultu były misteria. Najsłynniejsze odbywały się w Eleusis w Attyce i były poświęcone boginiom Demeter i Korze.
• W miarę jak Grecy kolonizowali nowe obszary, przejmowali i dostosowywali do swoich wierzeń zastane na nich kulty. Tak stało się, np. z kultem egipskiej bogini Izydy. W okresie hellenistycznym zapoczątkowany został boski kult władcy.

Wybrane bóstwa starożytnej Grecji

• Gaja, Uranos,
• Cyklopi, Tytani, Sturęcy,
• Kronos, Rea, Okeanos,
• Demeter (urodzaj), Hestia (rodzina), Hera (niebiosa i płodność), Zeus (władca bogów), Hades (świat podziemny), Posejdon (morze), ○ Ares (wojna), Hefajstos (ogień), Hebe (wdzięk),
• Atena (mądrość, wojna),
• Artemida (łowy), Apollo (sztuka, nauka), Hermes (handel), Afrodyta (miłość, piękno), Dionizos (winna latorośl), Herakles (heros),
• Muzy.