Żydzi w Polsce obecni są od ponad tysiąca lat. W trakcie tego tysiąclecia możemy zanotować zarówno okresy ogromnej tolerancji wyznaniowej i gospodarczej dla polskich wspólnot żydowskich (stereotypowy Żyd w kulturze polskiej przeważnie ukazywany był jako właściciel sklepu lub szynku), jak i całkowitej niemal zagłady narodu żydowskiego przez hitlerowskie Niemcy.
Żydzi w Polsce – historia
Polska od samego początku swojej państwowości, to jest od XI wieku, była jednym z najbardziej tolerancyjnych dla Żydów państw w Europie. Dlatego z czasem stała się domem i schronieniem dla najbardziej i najprężniej rozwijających się społeczności żydowskich. Z tego powodu ówczesna Polska zwana była „paradisus Iudaeorum”, czyli rajem dla Żydów. Nie brakowało jednak napięć na linii Polska – Żydzi. Wraz z osłabieniem się Unii polsko – litewskiej zaczęła słabnąć również tolerancja dla narodu żydowskiego, skutkiem czego w krótkim czasie polscy Żydzi zrównali się z poziomem Żydów z reszty Europy.
Jeszcze większe problemy mieli ludzie pochodzenia żydowskiego w okresie po trzecim rozbiorze polski, w szczególności ci, którzy osiedleni byli na terytoriach zajętych przez Imperium Rosyjskie, w którym wzmagał się antysemityzm, którego wydźwiękiem było wyznaczanie Żydom specjalnych stref, w których mogli się oni osiedlać.
Stosunki polsko – żydowskie
W późniejszych latach wielu Żydów zaczęło wspierać ideologię komunistyczną, co nie przysporzyło im sympatii ze strony polskiej, uznano Żydów za grupę popierającą rewoltę bolszewicką. W czasach Polski niepodległej (lata 1918 – 1939) populacja żydowska liczyła ponad trzy miliony ludzi, co było jedną z największych populacji na świecie. Wtedy również coraz bardziej widoczny był problem narastającego antysemityzmu.
W czasie II Wojny Światowej, hitlerowskie Niemcy wprowadziły politykę masowej zagłady ludności żydowskiej, Żydzi mieli całkowicie zniknąć z powierzchni ziemi. W rezultacie zginęło i zostało zamordowanych ponad dziewięćdziesiąt procent polskich Żydów. Ludność polska (z niewielkimi niechlubnymi wyjątkami – np. pogrom w Jedwabnem) nie współpracowała z nazistami przy eksterminacji Żydów, w przeciwieństwie do wielu innych narodów znajdujących się pod okupacją niemiecką. Wielu Polaków, ryzykując niejednokrotnie własne życie, pomagało Żydom wyjść cało z holokaustu.
Po II Wojnie Światowej wielu przedstawicieli ludności żydowskiej w Polsce zdecydowało się na emigrację, najczęściej do nowo powstałego Izraela, Stanów Zjednoczonych czy Ameryki Południowej. Powodem była niechęć do Żydów, obojętny stosunek do tragedii holokaustu ze strony państwa i Kościoła. Szczytowym punktem był pogrom kielecki, w wyniku którego zginęło 35 Żydów. Ogółem po wojnie zginęło około 1500 ocalałych z holokaustu Żydów. Ponadto komunistyczne władze odradzającego się państwa nie chciały uznać prawa własności Żydów do ich majątków, które posiadali przed wojną. Do roku 1947 z Polski wyjechało około stu czterdziestu tysięcy Żydów. Kolejnym ciosem dla narodu żydowskiego stała się inspirowana przez komunistów nagonka na ludzi pochodzenia żydowskiego w 1968 roku, w wyniku czego Polskę opuściło kolejne 20 000 Żydów.
Żydzi w Polsce obecnie
Sytuacja Żydów zmieniła się po odzyskaniu suwerenności Polski w 1989 roku, od tamtej pory następuje ciągłe odrodzenie się życia religijnego i kulturalnego Żydów polskich.
Was this helpful?
0 / 0